Ως παιδοψυχολογία ορίζεται ο κλάδος της ψυχολογίας που έχει ως στόχο τη μελέτη της πιο ευαίσθητης και σημαντικής ηλικιακής περιόδου της ζωής του ανθρώπου από την εμβρυική μέχρι τη μετεφηβική ηλικία. Έμφαση δίνεται στο γνωστικό, ψυχοσυναισθηματικό και συμπεριφορικό τομέα, στην εξέλιξη της σκέψης, της γλώσσας, της αυτοαντίληψης και αυτοεκτίμησης, στην ανάπτυξη της προσωπικότητας και τη σχολική ζωή, στο ρόλο του παιχνιδιού, στις αποκλίνουσες συμπεριφορές, στην ανάπτυξη της ηθικότητας και του λόγου.
Μέσω θεραπευτικών τεχνικών, όπως παιγνιοθεραπεία, ζωγραφική, συζήτηση, αλλά και με άλλες τεχνικές, λαμβάνοντας υπόψη φυσικά την αναπτυξιακή ηλικία και την ετοιμότητα του παιδιού, γίνεται προσπάθεια από την πλευρά του θεραπευτή να απελευθερώσει τον ψυχικό κόσμο των παιδιών. Η παιδική ζωγραφιά, για παράδειγμα, μπορεί να αποκρυπτογραφήσει την κοσμοθεωρία ενός παιδιού, μπορεί όμως ταυτόχρονα να αποτελέσει και το διαγνωστικό μέσο, μέσω του οποίου ο ψυχολόγος θα διαπιστώσει και θα καθορίσει το βαθμό της πνευματικής αλλά και της συναισθηματικής του «ωρίμανσης». Ο παιδοψυχολόγος επικεντρώνονται στην ψυχολογική πτυχή της ζωγραφιάς και όχι στη σχεδιαστική ικανότητα του παιδιού. Η παιδική ζωγραφιά είναι ίσως μια από τις πιο γοητευτικές και συνάμα «πλούσιες» δραστηριότητες ενός παιδιού. Προκαλεί πάντα το θαυμασμό για την απλότητα, τα ελκυστικά και γεμάτα ζωή σχήματα της, καθώς και το ενδιαφέρον να μάθουμε τι μπορεί να κρύβεται πίσω από τις μουντζούρες. Ποιες μπορεί άραγε να είναι οι σκέψεις και ποια τα συναισθήματα ενός παιδιού που ζωγραφίζει;
Δημιουργώντας ένα ασφαλές και σταθερό γι’ αυτά περιβάλλον, όπου θα εκφράσουν τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες τους, αλλά και με κατανόηση και σεβασμό στην προσωπικότητα του παιδιού και του εφήβου, θα επιχειρηθεί η όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική αντιμετώπισή τους από την πλευρά του θεραπευτή, έχοντας ως συνοδοιπόρο σε αυτή την εύθραυστη συνεργατική διαδικασία, εκτός από το ίδιο το παιδί ή τον έφηβο, και τους ίδιους τους γονείς.
Μέσα από την παιδοψυχολογική παρέμβαση τα παιδιά:
- Ενισχύουν την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή τους
- Αναπτύσσουν νέες συμπεριφορές και στρατηγικές αντιμετώπισης των προβλημάτων
- Αναπτύσσουν το σεβασμό και την αποδοχή του εαυτού τους και των άλλων
- Μαθαίνουν να βιώνουν και να εκφράζουν τη συγκίνηση
- Καλλιεργούν την ενσυναίσθηση και το σεβασμό για τα συναισθήματα των άλλων
- Μαθαίνουν νέες κοινωνικές δεξιότητες και ικανότητες δημιουργίας σχέσεων με την οικογένεια
- Μαθαίνουν να προστατεύουν και να αγαπούν τον εαυτό τους
- Ανακαλύπτουν τα συναισθήματα τους
- Εκπαιδεύονται σε στρατηγικές για την αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών, προβλημάτων συγκέντρωσης στο σχολείο, δυσκολιών που αφορούν στην κοινωνικότητα και στη σχέση με τους συμμαθητές